Biuletyn Informacji Publicznej Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Mrągowie

RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA

Rodzina zastępcza jest tymczasową formą opieki nad dzieckiem.

W rodzinach zastępczych umieszcza się dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub gdy władza ta została im ograniczona.

Rodzinna piecza zastępcza może występować w formie rodziny zastępczej i rodzinnych domów dziecka. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. W przypadku pilnej konieczności, na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka. Dziecko może przebywać w rodzinie zastępczej nie dłużej niż do 18 roku życia. Jednocześnie osoba, która osiągnęła pełnoletniość może przebywać w dotychczasowej rodzinie zastępczej nie dłużej niż do 25 roku życia jeżeli kontynuuje naukę.

Rodzaje rodzin zastępczych:

1. spokrewniona, mogą ją stworzyć najbliżsi krewni dziecka, czyli dziadkowie lub rodzeństwo (babcia, dziadek, brat, siostra),
2. niezawodowa, może ją stworzyć zarówno dalsza rodzina, jak i osoby niespokrewnione z dzieckiem,
3. zawodowa, to taka rodzina, z którą starosta zawiera umowę o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej – jeden z opiekunów otrzymuje stałe wynagrodzenie miesięczne. Czas trwania umowy: minimum 4 lata.

Istnieją dwa typy zawodowej rodziny zastępczej:

1. pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego, jak sama nazwa wskazuje jest to rodzina będąca rodzajem „pogotowia” dla dzieci. W takiej rodzinie dziecko przebywa do 4 miesięcy, jednak w uzasadnionych przypadkach okres ten może być przedłużony do momentu rozstrzygnięcia sytuacji dziecka.
2. specjalistyczna, w takiej rodzinie przebywają dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności, dzieci które mają kłopoty w funkcjonowaniu społecznym oraz małoletnie matki z dziećmi.
3. rodzinny dom dziecka, to miejsce, w którym może przebywać nie więcej niż ośmioro dzieci. Z osobą prowadzącą rodzinny dom dziecka starosta zawiera umowę o świadczenie usług, z tytułu której przysługuje stałe wynagrodzenie miesięczne. Prowadzący rodzinny dom dziecka może liczyć na finansowe wsparcie powiatu na pokrycie kosztów utrzymania i eksploatacji domu. Czas trwania umowy: minimum 5 lat.

Pomoc finansowa dla rodzin zastępczych.

Rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka nie niższe niż:

1. 899,00 zł miesięcznie– świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej spokrewnionej,
2. 1 361,00 zł miesięcznie– świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka,
3. 274,00 zł miesięcznie– dodatek na dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania tego dziecka, umieszczone w rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka.

Ponadto rodzinie zastępczej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka starosta może przyznać:

1. Dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka.
2. Świadczenie na pokrycie:
   • niezbędnych wydatków związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka (jednorazowo),
   • wydatków, związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki (jednorazowo lub okresowo).

Rodzinie zastępczej zawodowej oraz prowadzącemu rodzinny dom dziecka przysługuje wynagrodzenie nie niższe niż kwota 4.100,00 zł miesięcznie. Rodzinie zastępczej zawodowej pełniącej funkcję pogotowia rodzinnego przysługuje miesięczne wynagrodzenie nie niższe niż 124% kwoty 4.100,00 zł.

Rodzina zastępcza niezawodowa i zawodowa może otrzymywać środki finansowe na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego w wysokości odpowiadającej kosztom ponoszonym przez rodzinę zastępczą niezawodową albo zawodową.

Rodzinie zastępczej zawodowej starosta może przyznać świadczenie na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego (raz w roku).

Prowadzący rodzinny dom dziecka otrzymuje środki finansowe na:

• utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, w którym jest prowadzony rodzinny dom dziecka, w wysokości odpowiadającej kosztom ponoszonym przez rodzinny dom dziecka
• na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z remontem lub ze zmianą lokalu w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, w którym jest prowadzony rodzinny dom dziecka,
• na pokrycie innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów związanych z opieką i wychowaniem dziecka lub funkcjonowaniem rodzinnego domu dziecka.

Rodzinna piecza zastępcza w powiecie mrągowskim:

Na terenie powiatu mrągowskiego funkcjonuje 45 rodzin zastępczych z 80 dzieci, z tego:

1. 34 spokrewnione,
2. 3 niezawodowych,
3. 8 zawodowych.

(dane liczbowe na dzień 17.04.2024 r.).

PRAWA I OBOWIĄZKI RODZICÓW ZASTĘPCZYCH

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej reguluje, iż rodzina zastępcza zobowiązana jest w stosunku do umieszczonego w niej dziecka do zabezpieczenia jego niezbędnych potrzeb bytowych, mieszkaniowych umożliwiając dziecku zaspokajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego, właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań, wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą, rodzina zastępcza zapewnia dziecku całodobową opiekę i wychowanie, w tym:

• traktuje dziecko w sposób sprzyjający poczuciu godności i wartości osobowej;
• zapewnia dostęp do przysługujących świadczeń zdrowotnych;
• zapewnia kształcenie, wyrównywanie braków rozwojowych i szkolnych;
• zapewnia rozwój uzdolnień i zainteresowań;
• zaspokaja jego potrzeby emocjonalne, bytowe, rozwojowe, społeczne oraz religijne;
• zapewnia ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencja w życie prywatne dziecka;
• umożliwia kontakt z rodzicami i innymi osobami bliskimi, chyba że sąd postanowił inaczej.

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, obliguje opiekunów zastępczych, również do wypełniania takich zadań jak:

• kształtowanie właściwych stosunków między podopiecznym, a jego rodzicami biologicznymi, w celu umożliwienia im powrotu do domu rodzinnego;
• stworzenie w domu atmosfery wzajemnego zaufania, życzliwości i zrozumienia;
• wspomaganie intelektualnego rozwoju podopiecznych i zapewnienia im pomocy w edukacji szkolnej, motywowania do nauki i zdobycia zawodu;
• zapewnienie dziecku warunków wszechstronnego rozwoju osobowości, kształcenia umiejętności i nawyków pracy, rozwijania wrażliwości estetycznej;
• przygotowanie dziecka do życia społecznego i udzielenie pomocy w starcie do samodzielnego życia.

Rodzice zastępczy mają w szczególności prawo do:

• reprezentowania dziecka w dochodzeniu świadczeń przeznaczonych na zaspokajanie potrzeb związanych z jego utrzymaniem, w tym m.in.: alimentów, renty rodzinnej i odszkodowawczej czy zasiłku pielęgnacyjnego, z zastrzeżeniem jednak, że prawo to przysługuje tylko tym rodzinom, w których dziecko zostało umieszczone na mocy orzeczenia sądu opiekuńczego,
• uzyskania, w powiatowym centrum pomocy rodzinie, szczegółowych informacji o przyjmowanym dziecku i jego sytuacji rodzinnej, informacji o specyficznych potrzebach dziecka, w tym o orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego czy udziału w zajęciach rewalidacyjno–wychowawczych oraz o konieczności objęcia dziecka pomocą profilaktyczno-wychowawczą lub resocjalizacyjną,
• kontaktu z dzieckiem przed umieszczeniem go w tej rodzinie, jeżeli istnieje taka potrzeba,
• wsparcia ze strony powiatowego centrum pomocy rodzinie w rozwiązywaniu zgłaszanych przez tę rodzinę problemów,
• wynagrodzenia, które przysługuje tylko rodzinom zastępczym zawodowym niespokrewnionym z dzieckiem; zawodowa rodzina wielodzietna i specjalistyczna otrzymuje wynagrodzenie z tytułu świadczonej opieki
  i wychowania, a rodzina zawodowa o charakterze pogotowia rodzinnego otrzymuje wynagrodzenie z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka lub z tytułu świadczonej opieki i wychowania, wynagrodzenie dla rodzin zawodowych wypłacane jest na podstawie umowy zawieranej pomiędzy tą rodziną a starostą (umowy cywilnoprawnej), jeżeli umowę zawierają małżonkowie, wynagrodzenie przysługuje tylko jednemu z nich,
• pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania każdego umieszczonego w niej dziecka.

Z praktycznymi informacjami dotyczącymi rodzinnej pieczy zastępczej można zapoznać się w zamieszczonym poradniku https://www.gov.pl/web/rodzina/rodzinna-piecza-zastepcza-poradnik-praktyczny2.